1- 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesinin amacı nedir?

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 25 inci maddesi uyarınca Türk vatandaşlığından çıkma izni isteyen vatandaşlarımız bulundukları ve çalıştıkları ülkelerde daha iyi yaşam şartlarına kavuşmak, ekonomik, sosyal ve siyasal haklardan yararlanmak amacı ile başka bir devlet vatandaşlığına geçmek istemektedirler. Türk vatandaşlığından çıkma izni alan kişilerin nüfus kütüklerindeki kayıtları kapatılmakta ve yabancı muamelesine tabi tutulmakta, dolayısı ile ancak Türk kanunlarının yabancılara tanıdığı haklardan yararlanabilmekte idiler. Bu nedenle de vatandaşlarımız Türkiye’de kazanmış oldukları müktesep haklarını yitirmekteydiler. İşte, 29/05/2009 tarihinde yürürlüğe giren ve 6304 sayılı Kanunla değiştirilen 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu ile yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızdan 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi gereğince yararlanacak olanlar ve yararlanacakları hakların kapsamı genişletilmiştir.

2- Mavi Kart nedir?

Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve bunların 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesinde belirtilen altsoylarına verilen ve söz konusu maddede belirtilen haklardan faydalanabileceklerini gösteren resmi belgedir.

3- Mavi Kartlılar Kütüğü nedir?

Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve bunların 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesinde belirtilen altsoylarının kayıtlarının elektronik ortamda tutulduğu kütüktür.

4- Kimler Mavi Kartlılar Kütüğüne kayıt olabilir?

Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesinde belirtilen altsoyları kayıt olabilirler.

5- Mavi Kartlılar Kütüğüne kaydolunca kimlik numaram değişir mi?

MERNİS veri tabanında kayıtlı doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerin kayıtları Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası değiştirilmeksizin Mavi Kartlılar Kütüğüne taşınmaktadır.

Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı kişinin Türk vatandaşı olmayan 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesinde belirtilen altsoyları, başvurmaları halinde Mavi Kartlılar Kütüğüne kaydedilir ve bu kişilere yabancılar kimlik numarası verilir.

6- Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı kişilere tanınan haklar nelerdir?

* Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesinde belirtilen altsoyları, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesinde belirtilen istisnalar dışında Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam ederler. Millî güvenliğe ve kamu düzenine ilişkin hükümler saklıdır.

* Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı kişilerin, seçme ve seçilme, muafen araç veya ev eşyası ithal etme hakları ile askerlik hizmetini yapma yükümlülüğü yoktur. Bu kişilerin sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı olup bu hakların kullanımında ilgili kanunlardaki hükümlere tabidirler.

* Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı kişiler, bir kadroya dayalı ve kamu hukuku rejimine tabi olarak asli ve sürekli kamu hizmeti görevlerinde bulunamazlar. Ancak kamu kurum ve kuruluşlarında işçi, geçici veya sözleşmeli personel olarak çalıştırılabilirler.

7- Mavi Kart’tan kimler yararlanmaktadır?

Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı kişiler, Mavi Kart’ın sağladığı haklardan yararlanabilmektedir.

8- Mavi Kart’tan kimler yararlanamaz?

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamına girmeyenlere söz konusu belge verilmez.

9- Mavi Kart nasıl talep edilir?

İki adet fotoğraf ile birlikte, yabancı ülke makamlarınca verilmiş olan kimlik belgesi ya da pasaport ibraz edilmek suretiyle müracaat edilir.

10- Mavi Kart hangi makamlarca verilmektedir?

Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı kişilerin bizzat kendilerinin talebi halinde verilmektedir. Bu belgeyi, uyruğunu taşıdıkları yabancı ülke makamlarınca düzenlenmiş kimlik kartı veya pasaport ile başvurulduğunda yurt içinde ilçe nüfus müdürlükleri, yurt dışında ise dış temsilciliklerimiz vermeye yetkilidirler.

11- Mavi Kart karşılığında herhangi bir ücret ödenmesi gerekir mi?

Mavi Kart, 21/2/1963 tarihli ve 210 sayılı Değerli Kağıtlar Kanunu kapsamında yer aldığından her yıl Maliye Bakanlığınca belirlenen değerli kağıtlar bedeli talep edilir.

12- Mavi Kart’ın hangi hallerde değiştirilmesi mümkündür?

Mavi kart; yenileme, değiştirme veya kayıp nedeniyle 9 uncu maddeye göre, 10 uncu madde de belirtilen müracaat makamlarınca düzenlenmesi mümkündür.

13- Mavi kartımdaki kimlik bilgilerimde (ad, soyad, doğum tarihi, vb.) değişiklik oldu, buna ilişkin düzeltme nasıl yapılabilir?

Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı kişilerin kişisel durumlarında meydana gelen değişikliklere ilişkin olarak ilçe nüfus müdürlüklerine ya da dış temsilciliklerimize intikal eden;

-          Her türlü form, tutanak, yazı, evrak ve belgeler, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 167 nci maddesine göre usulüne göre onaylanmış olması halinde işlem yapılır.

-          Milletlerarası Ahvali Şahsiye Komisyonunca hazırlanarak uygulamaya konulan sözleşme gereği düzenlenen ve belirli bir formüle sahip, çok dilde düzenlenmiş olan kişi hallerine ilişkin belgeler tasdike yönelik herhangi bir işlem görmeden doğrudan kabul edilerek, işlem yapılır.

-          Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı kişilerin uyruğu bulunduğu ülke makamlarından almış oldukları karar ve idarî belgeler usulüne göre tasdik edilmiş ve onaylanmış ise, ayrıca 27/11/2007 tarihli ve 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun hükümleri uyarınca tanınması veya tenfizi talep edilmeden işlem yapılır.

14- Nüfus olaylarımda (Evlenme, boşanma, vb.) meydana gelen değişiklikleri beyan etmek zorunda mıyım?

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 8/A maddesi uyarınca, Mavi Kartlılar Kütüğüne kaydedilenler, her türlü nüfus olaylarını yurt içinde ilçe nüfus müdürlüklerine, yurt dışında ise dış temsilciliklerimize beyan etmekle yükümlüdürler.

15- Türk vatandaşlığından çıktıktan sonra çocuğum oldu. Çocuğumu Mavi Kartlılar Kütüğüne kaydettirebilir miyim?

Resmî makamlarca verilmiş doğuma ilişkin belgeye dayanılarak ilçe nüfus müdürlüklerine ya da dış temsilciliklerimize bildirimde bulunulması üzerine, Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı kişinin çocuğunun kaydı kütüğe işlenir.

Ayrıca, Mavi Kartlılar Kütüğüne kayıt olmak isteyen altsoyların, mavi kart sahibi üstsoyu ile soy bağını zincirleme olarak belgelendirmesi ve varsa Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı olmayan diğer üstsoyların da Mavi Kartlılar Kütüğüne kaydedilmesinin sağlanması şarttır.

16- İzin almak suretiyle Türk vatandaşlığından çıktım. Eşim halen Türk vatandaşlığını muhafaza ediyor. Çocuğumu Mavi Kartlılar Kütüğüne kaydettirebilir miyim?

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 6 ncı maddesi “Doğumla kazanılan vatandaşlık doğum anından itibaren hüküm ifade eder.” hükmündedir.

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 7 nci maddesinde çocukların hangi durumlarda soy bağı ile Türk vatandaşlığını kazanacağı açıkça belirtilmiştir:

1)      Türkiye içinde veya dışında Türk vatandaşı ana veya babadan evlilik birliği içinde doğan çocuk Türk vatandaşıdır.

2)      Türk vatandaşı ana ve yabancı babadan evlilik birliği dışında doğan çocuk Türk vatandaşıdır.

3)      Türk vatandaşı baba ve yabancı anadan evlilik birliği dışında doğan çocuk ise soy bağı kurulmasını sağlayan usul ve esasların yerine getirilmesi halinde Türk vatandaşlığını kazanır.

Yukarıda açıkça belirtilen Kanun hükümlerine göre çocuk; soy bağı esasına göre Türk vatandaşı olan ebeveyninden dolayı Türk vatandaşlığını doğumla kazandığından, Mavi Kartlılar Kütüğüne kaydedilmesi mümkün değildir.

17- Mavi Kart çocuklar adına düzenlenebilir mi?

Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı çocuklar için, ebeveynlerinin müracaatları halinde bu çocukları adına da müstakil bir belge düzenlenmektedir.

18- Herhangi bir kurumda işlem yaptırabilmem için muhakkak Mavi Kart almam gerekli midir?

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesinde belirtilen hakların kullanılmasında Mavi Kartın ibrazı yeterlidir.

Kartın ibraz edilememesi durumunda Kimlik Paylaşımı Sistemi aracılığıyla Mavi Kartlılar Kütüğünden alınacak kayıt örneği ve uyruğunda bulunulan devlet makamlarınca verilmiş kimlik bilgilerini gösteren belge ile işlem yapılır.

Bu kişilerin kimlik bilgilerinde değişiklik olması durumunda uyruğunda bulunduğu devlet makamından alınmış eski ve yeni kimlik bilgilerini gösteren belgenin usulüne göre tasdik edilmiş Türkçe tercümesi ile birlikte ibrazı zorunludur.

19- Mavi Kart, resmi kurumlarda iş ve işlem yapılırken tek başına kimlik belgesi olarak kullanılabilir mi?

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesinin 7 nci fıkrası “Bu maddenin sağladığı hakların kullanılmasında Mavi Kartın ibrazı yeterlidir.” hükmü gereğince değerli kağıtlar kapsamındaki yeni Mavi Kart, kimlik belgesi olarak kullanılabilecektir.

20- Mavi Kart’ın herhangi bir geçerlilik süresi var mıdır?

Mavi Kart’ın herhangi bir geçerlilik süresi bulunmamaktadır.

21- Mavi Kart sahibi olmama rağmen, bazı kurumlara gittiğimde nüfus kaydımın kapalı olmasından dolayı işlem yaptıramamaktayım. Bunun sebebi nedir?

Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı kişilerin kimlik bilgileri Kimlik Paylaşımı Sistemi (KPS) aracılığıyla diğer kurum ve kuruluşlar ile paylaşılmaktadır.

Dolayısıyla başvurulan kurum veya kuruluşun KPS servislerindeki yapılandırmasını kontrol etmesi gerekmektedir.

Başka bir deyişle;

Değerli kağıtlar kapsamındaki yeni Mavi Kart’ın üzerinde yer alan bilgiler, KPS üzerinden diğer kurum ve kuruluşlar ile anlık olarak paylaşılmaktadır.

Bu nedenle ilçe nüfus müdürlükleri ya da dış temsilciliklerimizce adınıza değerli kağıtlar kapsamındaki yeni mavi kart düzenlenmişse; sorun (Kaydınızın görünmemesi, ad, soyad gibi bilgilerinizin halen değişmemiş görünmesi, vb.), işlem yaptırmak istediğiniz kurumun, bilgilerinizi Mavi Kartlılar Kütüğünden sorgulamadığından kaynaklanmaktadır.

Bu sorun ile ilgili olarak başvuruda bulunan kurumun kullanmakta olduğu yazılımda Mavi Kartlılar ile ilgili geliştirme çalışması yapması gerekmektedir.

22- Mavi Kart sahibi olmama rağmen bazı kurumlardaki işlemlerimi yaptırmakta güçlük çekmekteyim. Acaba bu sorunu nasıl çözebilirim?

Başbakanlığın 24/03/2005 tarih ve 2005/6 sayılı genelgesinde söz konusu Kanun ile ilgili olarak kurum ve kuruluşlarca yapılacak uygulamalar açıkça belirtilmiştir.

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesinin 10 uncu fıkrası da “Kamu kurum ve kuruluşları, bu madde hükümlerinin uygulanması amacıyla her türlü tedbiri alır ve gerekli düzenlemeleri yapar.” hükmündedir.

Ayrıca söz konusu Kanunla ilgili olarak uygulamada (banka, tapu, ptt, noter gibi kurumlarda işlem yaptırılamadığında) karşılaşılan sorunlara ilişkin olarak Başbakanlığa bağlı Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı’na başvurulması gerekmektedir.

23- Mavi Kartlılar Nüfus Kayıt Örneğinin geçerlilik süresi var mıdır?

Mavi Kartlılar Nüfus Kayıt Örneğinin geçerlilik süresi 30 gündür.

24- 18 yaşından büyüklerin Mavi Kartını kimler alabilir?

18 yaşından büyük olanların Mavi Kartı kendilerine veya resmi vekiline verilir.

25- 18 yaşından küçüklerin Mavi Kartını kimler alabilir?

18 yaşından küçüklerin Mavi Kartı ana, baba ya da vasileri ile çocuğu aile kütüklerine tescil ettirmek için bildirimde bulunma yetkisi olan kişiye verilir. Evlilik birliğinin mahkeme kararı ile son bulması halinde; ergin olmayan çocuğa ait Mavi Kartı velayete haiz olan ana veya babaya verilir. Ergin olmayan çocuğun ana, babası yurt dışında veya ölmüş ise mahkeme tarafından vasi tayin edilen kişi çocuğun Mavi Kartını almaya yetkilidir.

26- Mavi Kartı ne kadar sürede değiştirmem gerekiyor?

Üzerinde silinti, kazıntı ve bir düzeltme yapılmayan, taşıdığı bilgilerden tereddüt duyulmayan Mavi Kartların değiştirilmesine gerek yoktur. Ancak kişi, Mavi Kartındaki fotoğrafı ile tanınmasına engel teşkil edecek şekilde değişmişse Mavi Kart değiştirilir.

27- Yakınlarımın Mavi Kartını alabilir miyim?

Düzenlenen Mavi Kartın; ergin olanların (18 yaşından büyüklerin) kendilerine veya resmi vekiline, ergin olmayanların ise ana veya baba ya da vasileri ile çocuğu Mavi Kartlılar Kütüğüne tescil ettirmek için bildirimde bulunma yetkisi olan kişiye verilmesi esastır.

28- Mavi Kartımı değiştireceğim, renkli fotokopi fotoğrafım olmaz mı?

Fotokopi veya bilgisayarda çoğaltılan fotoğraflar zamanla niteliklerini kaybettiğinden kabul edilip işleme alınmaz.

30- Mavi Karta ödenen bedelin karşılığında makbuz verilir mi?

Mavi Kartın 210 sayılı Değerli Kâğıtlar Kanunu hükümlerine göre mal saymanlıklarından alınıp satılan değerli kâğıt olması ve makbuz yerine geçmesi nedeniyle alınan bedel karşılığında herhangi bir makbuz verilmez.

31- Mavi Kartımı kaybettim. Gazeteye ilan ve emniyet makamlarına bildirim zorunluluğu var mıdır?

Kaybedilen Mavi Kartlar ile ilgili olarak gazeteye ilan vermek ve emniyet makamlarına bildirimde bulunmak kişilerin kendi şahsına ait bir işlemdir.

Kaybedilen Mavi Kartın yerine yeni Mavi Kart alındığında, kaybedilen Mavi Kart hukuken geçersiz hale gelmektedir.